«Πρέπει να κάνει ο καθένας μέτρο της ζωής του τη μέγιστη δυνατότητα που φέρει εντός του. Διότι η ζωή μας είναι τόσο μεγάλη, και χωρά μέσα της τόσο μέλλον, όσο εμείς μπορούμε να κουβαλήσουμε.» Αυτό είχα κρατήσει κάποτε απ’ τη «σοφία» του Ρίλκε και έκτοτε αυτό μνημονεύω κάθε χρόνο στους μαθητές μου.
Θέλω να νιώσουν ότι απαιτείται δέσιμο και δόσιμο ψυχής συνάμα, για να μπορέσει να γίνει ποιητής λόγων και έργων μεγάλων ο άνθρωπος. Τη ζωή δεν την αφήνεις να σε προσπεράσει. Δεν αξίζει να είσαι περαστικός ταξιδευτής σε αυτήν. Ανώφελη η περιπλάνηση χωρίς έρεισμα… Μόνο οι προσκυνητές της κάθε μικρής σπιθαμής γης, οι μύστες του κάθε σύντομου λεπτού έχουν μερίδιο στην απόλαυση των πραγμάτων.
Πόσο σπουδαίο είναι στ’ αλήθεια να εμφυσήσεις σ’ ένα παιδί το καθήκον να «εγχαράξει» την προσωρινή, την εύθραυστη τούτη γη τόσο βαθιά, με τόσο πόνο και τόσο πάθος μέσα του, ώστε να ανασταίνει ξανά και ξανά την ουσία της.
Πόσο σπουδαίο είναι να το βγάλεις από το αδιέξοδο του τυχαίου και του ανέξοδου και να του αποκαλύψεις την επιλογή του δύσκολου, αλλά του ωραίου; Να του πεις ότι τα συμβατικά και τα τετριμμένα είναι για τους δειλούς και ότι η ζωή χωρίς ρήξεις και ανατροπές θα μένει για πάντα λειψή. Η εύκολη σιγουριά θα σημαίνει για πάντα το τέλμα.
Θέλει μεγάλη τέχνη, περίσσια υπομονή να αποδράσει κανείς από τα μάταια τούτου του κόσμου, να βρει τον αληθινό λόγο της ύπαρξης του, της προσωπικής δικαίωσης. Χρειάζονται πολλά αποθέματα φαντασίας, πληθώρα εμπειριών, τόλμης και αφοσίωσης για να υπερβούμε τα φθαρτά, για να νικήσουμε τα πεπρωμένα μας…
Σ’ αυτό το ταξίδι, δεν χωράει ο φόβος. Η σκέπη της υποτιθέμενης ευτυχίας μας μπορεί ανά πάσα στιγμή να σαρωθεί, τα στεγανά της τελικά σαθρής λογικής μας μπορεί ανά ένα λεπτό να βουλιάξουν.
Όμως, όποιο και να είναι το κόστος της όσμωσης με τους γύρω μας, πάντα θα μένει ο πλούτος των συναισθημάτων σ’ αυτόν που κοινώνησε στην περιπέτεια της ζωής.
Όσο βαρύ και να είναι το φορτίο της γνώσης, πάντα πολύτιμο θα είναι για τον κουβαλητή της, πάντα τροφή για όνειρα και ελεύθερο στοχασμό θα του επιφυλάσσει.