Μπορεί οι αρχές τις ιστιοπλοΐας να είναι ίδιες για όλα τα σκάφη, υπάρχουν παρόλα αυτά κάποιες διαφοροποιήσεις ανάλογα με το τύπο του κάθε σκάφους.
Σήμερα θα μιλήσουμε για μια ιδιαίτερη κατηγορία ιστιοπλοϊκού, αυτή του «catamaran». Πρόκειται στην ουσία για έναν σύγχρονο τύπο σκάφους, του οποίου ο ναυπηγικός του σχεδιασμός στηρίζεται στις ομώνυμες σχεδίες των Δυτικών Ινδιών εκ των οποίων προέρχεται και η ονομασία του.
Στη πραγματικότητα, πρόκειται για πλοίο που φέρεται ως υπερκατασκευή πάνω σε δύο όμοια σκάφη που φαίνεται με αυτή να ενώνονται, εξ αυτού ονομάζονται και “διπλοκάρινα” (με δύο καρίνες).
Τα πλοία καταμαράν έχουν μεγάλο πλάτος σε σχέση με το μήκος των κλασσικών πλοίων και εξ αυτού μεγαλύτερη ευστάθεια καθώς επίσης και μεγαλύτερη ταχύτητα (συγκριτικά με το πλάτος) παρουσιάζοντας έτσι μικρότερες αντιστάσεις. Σχεδόν όλα τα μεγάλα ταχύπλοα πλοία (εκτός των υδροπτερύγων και των αερόστρωμνων) ακολουθούν αυτό το ναυπηγικό τύπο.
Χρήση και εφαρμογή
Κάνοντας ιστιοπλοΐα με ένα καταμαράν, γρήγορα αντιλαμβανόμαστε κάποιες ιδιαιτερότητες. Εμείς συγκεντρώσαμε κάποιες από αυτές και σας τις παρουσιάζουμε.
Τα καταμαράν για να ανθίστανται στους πλευρικούς ανέμους, προκειμένου να πλεύσουν σε κατευθύνσεις άλλες από ούρια, πρέπει να έχουν dagger boards. Επίσης, λόγω του ότι τα καταμαράν είναι ελαφρύτερα σε αναλογία με το μέγεθος των πανιών, έχουν λιγότερο δυναμική κατά την διάρκεια του ΤΑΚ σε όρτσα. Απαιτείται σωστή χρήση του φλόκου για την επιτυχή ολοκλήρωση του ΤΑΚ χωρίς να καταλήξει να κολλήσει στην νεκρή ζώνη του άνεμου.
Έχουν μεγαλύτερη ταχύτητα από ό, τι άλλα ιστιοπλοϊκά του ίδιου μεγέθους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αυτά μπορούν να έχουν μια πολύ μεγαλύτερη επιφάνεια πανιών την κατάλληλη στιγμή. Θα μπορεί να φτάσει πάνω από 1,5 φορές την ταχύτητα του ανέμου.
Τα καταμαράν έχουν μικρή πιθανότητα να ανατραπούν στο πλάι από δυνατούς πλαϊνούς ανέμους και μεγαλύτερη πιθανότητα να ανατραπούν μπροστά από δυνατό ούριο άνεμο.
Μια άλλη διαφορά είναι ότι συνήθως μπορούν να φτάσουν μέχρι την αμμουδιά σε πολύ ρηχά νερά με ασφάλεια, δεδομένου ότι δεν έχουν βαθιές καρίνες για να ισορροπούν όπως τα μονοκάρινα. Επιπλέον, τα πηδάλια τους έχουν σύστημα να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν έτσι ώστε να προστατεύονται από ζημίες όταν το πλοίο είναι σε ρηχά νερά.
Τα Καταμαράν σε γενικές γραμμές, είναι συνήθως ταχύτερα από τα πλοία μονού κύτους, για τρεις λόγους:
- Τα καταμαράν είναι ελαφρύτερα, λόγω του γεγονότος δεν υπάρχει αντίβαρο στις καρίνες τους.
- Τα καταμαράν έχουν μεγαλύτερο πλάτος το οποίο τα καθιστά πιο σταθερά και, συνεπώς, μπορούν να φέρουν μεγαλύτερα πανιά ανά μονάδα μήκους από ένα ισοδύναμο μονού κύτους και τέλος.
- Έχουν μεγαλύτερη σταθερότητα που σημαίνει ότι το κατάρτι τους είναι πιο πιθανό να μείνει όρθιο σε ένα φύσημα του ανέμου, αντλώντας μεγαλύτερη δύναμη από αυτή ενός μονού κύτους γιατί η αύξηση της απόστασης μεταξύ του κέντρου βάρους και το κέντρο της άνωσης παρέχουν υψηλότερη σταθερότητα σε σύγκριση με τα πλοία με μονό κύτος.
- Ένα καταμαράν είναι πιθανόν να επιτύχει την μέγιστη ταχύτητα κατά την κίνηση προς τα εμπρός χωρίς να διαταραχθεί από την δράση του κύματος. Αυτό επιτυγχάνεται σε ύδατα όπου το μήκος κύματος των κυμάτων είναι κάπως μεγαλύτερο από την ίσαλο γραμμή του κύτους, για το λόγο του ότι τα καταμαράν σε όρτσα κύμα προπορεύετε η μια καρίνα από την άλλη οπότε υπάρχει μεγαλύτερη επιφάνεια στο κύμα, οπότε και η αντίσταση του είναι μειωμένη.
Μειονεκτήματα
Το πλάτος ενός καταμαράν είναι συχνά ένα ζήτημα, ιδίως όταν αγκυροβολεί σε λιμάνια και μαρίνες επειδή καταλαμβάνουν χώρο σχεδόν όσο δυο μονοκάρινα μαζί.
Επίσης, είναι πιο ακριβά για την παραγωγή τους από ότι ενός μόνου κύτους στο ίδιο μήκος.
Αν μια καταιγίδα ή ένα μεγάλο κύμα αναποδογυρίσει ένα μικρό μονοκάρινο, αυτό μπορεί να ανακάμψει από το βάρος του έρματος που εξισορροπεί το σκάφος, αλλά αν δεν το κάνει γρήγορα αυτό θα βυθιστεί πριν ανακάμψει. Τα σύγχρονα καταμαράν δεν έχουν βάρος σε έρμα και γι’ αυτό μπορεί όταν ανατραπούν να μην μπορούν να ανακάμψουν, αλλά όμως τις περισσότερες φορές δεν βυθίζονται.
Απλά επιπλέουν ανάποδα, παρέχοντας ένα μεγάλο σωστικό μέσο για να τους επιζώντες, κάτι που είναι πολύ πιο εύκολο να βρεθεί σε μια αναζήτηση από μια σωστική λέμβο ή ένα ατομικό σωσίβιο. Αυτό που είναι δύσκολο είναι να επανέλθει ένα μεγάλο καταμαράν κάτι που θα απαιτούσε ακόμα και τη χρήση ενός γερανού.
Σε μικρότερα καταμαράν τελευταία έχει βρεθεί μια απλή λύση τοποθετώντας στην κορυφή του καταρτιού ένα αεροδυναμικό και ελαφρύ μπαλονάκι που αποτρέπει την βύθιση του καταρτιού. Όποτε και η επαναφορά του σκάφους γίνεται πιο εύκολα.
Επίσης ένα μονοκάρινο μπορεί και περνά μέσα από τα κύματα λόγο της δυναμικής του μεγάλου του βάρους ενώ το καταμαράν είναι αναγκασμένο να περνά από πάνω επειδή είναι πιο ελαφρύ. Αυτό σημαίνει ότι τα καταμαράν είναι πιο επιρρεπή στον κυματισμό μόνο όταν είναι υπερφορτωμένα. Οπότε οι μικρότερες διαφορές στο ωφέλιμο φορτίο κάνουν μεγαλύτερη διαφορά στην απόδοση.