Το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό μας, όταν ακούμε τη λέξη «ψάρεμα», είναι η εικόνα ενός υπομονετικού ανθρώπου που κρατάει ένα καλάμι και ατενίζει τον ωκεανό.
Καθόλου τυχαίο, αν σκεφτεί κανείς, οτι το ψάρεμα με καλάμι αποτελεί έναν από τους αρχαιοτέρους τρόπους ψαρέματος. Τα πρώτα καλάμια αποτελούνταν κυρίως από κλαδιά δέντρων και οι τότε ψαράδες χρησιμοποιούσαν αγκιστριά από πέτρα και κόκαλο.
Με την πάροδο του χρόνου οι ψαράδες αντικατέστησαν τα κλαδιά δέντρων με καλαμιά από ποταμιά και κυρίως καλαμιά από bamboo, τα οποία ήταν πολύ πιο χρήσιμα λόγω του μικρού σχετικά βάρους τους, της ευλυγισίας και ανθεκτικότητας τους. Μάλιστα, αρκετοί ψαράδες σήμερα έχουν μια ιδιαίτερη συμπάθεια σε αυτού του είδους τα καλάμια και δεν είναι λίγες οι φορές που θα δείτε ψαράδες να τα χρησιμοποιούν με μεγάλη επιτυχία.
Ας φτάσουμε όμως στο σήμερα, για να δούμε την εξέλιξη και τα χαρακτηριστικά αυτού του αλιευτικού εργαλείου με τη μεγάλη ιστορία.
Καταρχήν, σήμερα, τα καλαμιά χωρίζονται σε δυο βασικές κατηγορίες, τα καλαμιά που δέχονται μηχανισμό και αυτά που δεν δέχονται (τηλεσκοπικά καλαμιά- αντένες).
Αντένες
Η Αντένα είναι ευρέως διαδεδομένη λόγω του εύκολου τρόπου λειτουργίας της και του σχετικά χαμηλού κόστους Οι περισσότεροι νέοι ψαράδες κάνουν τα πρώτα τους βήματα με αυτού του είδους τα καλαμιά τα οποία με ένα κομμάτι μισίνα, ένα φελλό, ένα στριφτάρι και ένα αγκίστρι είναι έτοιμα για να μπάσουν ένα νέο ψαρά στον όμορφο κόσμου του ψαρέματος.
Στην αγορά μπορούμε να βρούμε πολλών ειδών αντένες διαφορετικών μεγεθών, υλικών και φυσικά διαφορετικών τιμών. Το μέγεθος μια αντένας συνήθως κυμαίνεται από τα 3 μετρά μέχρι και τα 12 μετρά και μπορεί να είναι καμωμένη από fibre glass, carbon fibre, graphite, titanium ή αλλά μίγματα υλικών.
Ένα κάπως πιο διαδεδομένο υλικό είναι το carbon fibre λόγω του χαμηλού σχετικά κόστους εν σύγκριση με αλλά υλικά όπως ο γραφίτης και το τιτάνιο. Το σημαντικότερο όμως κριτήριο για την επιλογή μιας αντένας είναι το μέγεθος και αυτό εξαρτάται άμεσα από τον τόπο στον οποίο ψαρεύουμε και την πρόσβαση μας στο επιθυμητό σημείο, στο οποίο θέλουμε να ρίξουμε το δόλωμα μας.
Ένα ιδανικό μέγεθος αντένας η οποία θα μπορεί να σας εξυπηρετήσει σε διάφορες συνθήκες ψαρέματος είναι το μέγεθος 5- 7 μέτρα οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποδοτικά τόσο σε θάλασσα όσο και σε φράγματα. Τώρα το βάρος της αντένας έχει να κάνει με το υλικό το οποίο είναι κατασκευασμένη και συνήθως τα καλά ποιοτικά υλικά χαμηλού βάρους είναι συνήθως πιο ακριβά από αλλά πιο συνηθισμένα και πιο βαρετά υλικά.
Καλάμια με μηχανισμό
Σε αυτήν την κατηγορία μιλάμε για καλάμια που δέχονται μηχανισμό για απελευθέρωση και μάζεμα μισίνας . Τα καλάμια αυτά εκτός από την ειδική βάση για την προσαρμογή μηχανισμού έχουν ενσωματωμένα κατά μήκος του καλαμιού (rings) δακτυλίους με τον πρώτο και πιο μεγάλο να ξεκινά λίγα εκατοστά πιο πάνω από την βάση εφαρμογής της μηχανής και τον τελευταίο και πιο μικρό να βρίσκεται στην μύτη του καλαμιού.
Οι δακτύλιοι αυτοί βοηθούν στην ομαλή απελευθέρωση μισίνας και στο σωστό ρίξιμο. Τώρα η βασική αρχή για την επιλογή ενός τέτοιου καλαμιού είναι η ίδια με την αντένα, δηλαδή εξαρτάται από τον τόπο ψαρέματος και από το τι ψάρεμα θέλετε να κάνετε. Σε αυτή την κατηγορία τα καλάμια χωρίζονται σε τέσσερις υποκατηγορίες: Τα καλάμια δολωμάτων (bait fishing), τα καλάμια για ρίξιμο (casting), τα καλάμια για το περισσότερο γνωστό στο εξωτερικό ψάρεμα της μύγας (fly fishing), και τα καλάμια της βάρκας.
Τα καλάμια διαφέρουν κυρίως ως προς το μέγεθος τους, την ελαστικότητα τους, και το βάρος το οποίο μπορούν να ρίξουν (action). Tο μέγεθος ενός καλαμιού εξαρτάται από τον τόπο που ψαρεύουμε και από το τι θέλουμε να ψαρέψουμε. Για παράδειγμα για το ψάρεμα μυλοκοποιού όπου το ψάρι τσιμπάει κυρίως όταν υπάρχει ελαφρά θαλασσοταραχή, ένα κοντό καλάμι δεν θα μας εξυπηρετούσε γιατί θα παρασυρόταν εύκολα η μισίνα μας από τα κύματα.
Για το ψάρεμα λαυρακιού σε αποβάθρες και βράχους ένα μακρύ καλάμι θα μας δυσκόλευε ως προς τον σωστό χειρισμό του.
Η ελαστικότητα ενός καλαμιού βοηθά στο εύκολο ρίξιμο, τα καλάμια για spinning όπου ρίχνουμε και μαζεύουμε πολλές φορές ψεύτικα ψαράκια διαθέτουν περισσότερη ελαστικότητα για περισσότερη ευκολία στο ρίξιμο. Την ελαστικότητα ενός καλαμιού μπορείτε να την διαπιστώσετε εύκολα όταν πάρετε το καλάμι ανοιχτό στα χέρια σας και επιχειρήσετε ένα μέτριο τίναγμα πάνω κάτω.
Σε ορισμένα καλάμια θα δείτε να λυγίζει μόνο η μύτη, αυτά τα καλάμια κυρίως χρησιμοποιούνται για μεγάλα ψάρια και δυνατά τσιμπήματα, νοούμενου ότι το καλάμι είναι καμωμένο από καλά υλικά. Σε άλλα θα δείτε να λυγίζουν μέχρι την μέση, αυτά τα καλάμια μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για casting και για δολώματα νοουμένου ότι θα έχουν ένα ικανοποιητικό action πέραν τον 10 γραμμαρίων. Και τέλος υπάρχουν και τα καλάμια που λυγίζουν σε τέτοιο σημείο που ακουμπά σχεδόν η μύτη του καλαμιού στο πίσω μέρος, αυτά τα καλάμια είναι κυρίως για spinning.
Στο κάθε καλάμι υπάρχουν και οι διάφοροι μηχανισμοί που μπορούν να προσαρμοστούν σε αυτό. Το πιο βασικό κριτήριο για την επιλογή μηχανής είναι να προσφέρει ισοζύγιο (balance) στο καλάμι, δεν μπορούμε να βάλουμε μια μεγάλη μηχανή σε ένα μικρό καλάμι, ενώ ένα άλλο κριτήριο είναι το μέγεθος του καρουλιού. Για casting, το μακρύ καρούλι βοηθά έτσι ώστε να μην μπλέκεται η μισίνα από τις πολλές φορές που ρίχνουμε και μαζεύουμε. Υπάρχουν διαφόρων ειδών μηχανές στην αγορά άλλες πιο γρήγορες άλλες πιο αργές, διαφορετικών υλικών και χαρακτηριστικών.
Τέλος το άλλο σημαντικό κριτήριο στην επιλογή ενός καλαμιού είναι η ποιότητα των δακτυλίων (rings). Οι δακτύλιοι διαφέρουν κυρίως ως προς το υλικό με το οποίο είναι κατασκευασμένοι. Τα καλά από πλευράς ποιότητας υλικά δεν σκουριάζουν εύκολα και επιτρέπουν εύκολο γλίστρημα της μισίνας.