Αυτό ήταν! Ο Δεκέμβρης έφθασε, τα κρύα ξεκίνησαν, οι γιορτές πλησιάζουν και τα πάντα γύρω μας, μπαίνουν σε εορταστικό κλίμα.
Σε αυτό το κλίμα, το γεμάτο λάμψη, ζωντάνια, ομορφιά και χαρά, χρειάζεται να βάλουμε και το σπίτι μας. Εκεί που αποσυρόμαστε και γεμίζουμε τις μπαταρίες μας.Η χριστουγεννιάτικη διακόσμηση προϋποθέτει το στολισμό του χριστουγεννιάτικου δέντρου. Αυτό που θα τραβήξει τα βλέμματα και θα φωτίσει το σπίτι μας, για όλο το επόμενο διάστημα των εορτών.
Πρόκειται για αρχαίο έθιμο, στο πλαίσιο του εορτασμού των Χριστουγέννων. Το έθιμο των Αιγυπτίων, των Κινέζων και των Εβραίων, απαιτούσε τη χρήση αειθαλούς δέντρου, στεφανιού και γιρλάντας, ως σύμβολα της αιώνιας ζωής. Η λατρεία των δέντρων, που ήταν συνηθισμένο φαινόμενο, ανάμεσα στους ειδωλολάτρες Ευρωπαίους, επιβίωσε και μετά τον εκχριστιανισμό τους, σε διάφορα έθιμα.
Οι Σκανδιναβοί διακοσμούσαν την Πρωτοχρονιά, το σπίτι και τον αχυρώνα, με αειθαλή φυτά, για να μην πλησιάζει ο διάβολος, ενώ τα Χριστούγεννα, έστηναν ένα δέντρο για τα πουλιά.
Το έθιμο του στολισμού του χριστουγεννιάτικου δέντρου των νεότερων χρόνων, προέρχεται από τη Γερμανία, από όπου εξαπλώθηκε και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και στη συνέχεια, στον υπόλοιπο κόσμο.Στη χώρα μας, το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο στολίστηκε στα Ανάκτορα του Όθωνα, το 1833. Ακολούθησαν πολλά σπίτια της Αθήνας, αλλά το έθιμο καθιερώθηκε σε όλα τα ελληνικά σπίτια, μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ωστόσο, ως χώρα της θάλασσας, η Ελλάδα είχε το έθιμο του στολισμού του καραβιού. Το καράβι συμβολίζει την καινούργια πλεύση του ανθρώπου στη ζωή, μετά τη γέννηση του Χριστού. Έθιμο που υποχώρησε με το χρόνο, μπροστά σε αυτό του δέντρου, αλλά κανένας δε δείχνει να το έχει ξεχάσει
Το ελληνικό παραδοσιακό καραβάκι αποτελεί παράδοση των παλαιών εποχών της χώρας μας, που τα παιδιά με αγάπη, χαρά και δημιουργικό νου κατασκεύαζαν τα παιχνίδια τους. Αποτελούσε, όμως, και ένα είδος τιμής και καλωσορίσματος στους ναυτικούς, που επέστρεφαν από τα ταξίδια τους.
Πριν από 50 χρόνια, δηλαδή έως και την πρώτη μεταπολεμική δεκαετία, συναντούσαμε το καραβάκι σε πολλά ελληνικά σπίτια και στα χέρια των παιδιών που έλεγαν τα κάλαντα. Σήμερα, η παράδοση αυτή τείνει να εξαφανιστεί, μιας και έχει αντικατασταθεί από το ξενόφερτο έλατο.
Συνυφασμένο με αποχωρισμούς και δυσάρεστες αναμνήσεις, αλλά και ως τάμα των ναυτικών σε στιγμές κινδύνου στη θάλασσα, το καράβι δεν θα μπορούσε να συμβολίσει οικογενειακές συνεστιάσεις θαλπωρής, με παρόντα όλα τα μέλη, ή να τονώσει το οικογενειακό αίσθημα. Για το λόγο αυτό, το καράβι σπάνια αποτέλεσε στοιχείο διακόσμησης των ελληνικών σπιτιών τα Χριστούγεννα.
Εντούτοις, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, συζητήθηκε έντονα στη χώρα μας το ζήτημα κατάργησης του χριστουγεννιάτικου δέντρου και αντικατάστασής του από το καράβι, δεδομένου ότι αυτό συνδύαζε την παράδοση με την οικολογική συνείδηση. Το ζήτημα βεβαίως δεν ήταν τόσο απλό, καθώς παρουσιάστηκε αδιάσειστη επιχειρηματολογία και από τις δύο πλευρές, με αναφορές σε οικολογικά ζητήματα και προτάσεις από ειδήμονες για χρήση φυτών και δέντρων, πλην του ελάτου.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι το Χριστουγεννιάτικο δέντρο εκτόπισε το παραδοσιακό καραβάκι που στόλιζαν οι Έλληνες τις ημέρες των Χριστουγέννων. Σε ορισμένες περιοχές (κυρίως στα νησιά) εξακολουθούν να στολίζουν «καραβάκια», ενώ τα τελευταία χρόνια γίνεται μια αξιέπαινη προσπάθεια ορισμένων Δήμων της χώρας, να επαναφέρουν το έθιμο στην αρχική του μορφή, στολίζοντας στις πλατείες τους καραβάκια αντί για έλατα. Ωστόσο, το χλωρό κλαδί πάντα έμπαινε στο ελληνικό σπίτι τις ημέρες του Δωδεκαημέρου, για να φέρει την ελπίδα για μια καινούρια ανθοφορία, για ένα καλύτερο μέλλον.
Στον ξεχωριστό, το λαμπρό διάκοσμο της γιορτινής ατμόσφαιρας των ημερών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς που έρχονται, το παραδοσιακό καραβάκι αλλά και το εξωτικά φορτωμένο δέντρο θα χαρίσουν ένα ξεχωριστό άρωμα σε κάθε σπίτι που θα κυριαρχήσουν με τα χαρούμενα και ζωηρά χρώματά τους.
Καλές γιορτές!
