Το πεταχτάρι είναι μια πολύ παραδοσιακή μέθοδος που ακόμη και σήμερα προτιμάται από πολλούς ερασιτέχνες ψαράδες· από τους παλαιότερους, βέβαια, περισσότερο, και λιγότερο από τους νέους, αφού οι τελευταίοι καταφεύγουν σε πιο σύγχρονα εργαλεία. Τόσο όμως στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο, ακόμη και νέοι μιμούνται τους παλαιότερους και ψαρεύουν με επιτυχία με το πεταχτάρι.
Δεν χρειάζεται και πολύ εξειδικευμένη τακτική ή εξειδικευμένα εργαλεία για να επιτύχουμε στην τεχνική του ψαρέματος με το πεταχτάρι και σίγουρα δεν απαιτεί και κόστος, που είναι πολύ βασικός λόγος ειδικά την περίοδο που διανύουμε. Εκεί όμως που πρέπει να είμαστε προσεκτικοί είναι στα τσιμπήματα του ψαριού, που δυστυχώς δεν είναι όλα τα ίδια. Αυτό, όμως, θα το δούμε πιο κάτω.
Με το πεταχτάρι ψαρεύουμε από τη στεριά. Το μειονέκτημα είναι ότι επειδή ψαρεύουμε κατά κάποιον τρόπο πλάγια, τα σκαλώματα είναι πολλά. Οπότε σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει απαραίτητα να έχουμε έτοιμα παράμαλλα για να τα αλλάζουμε όποτε χρειάζεται.
Τα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσουμε για την κατασκευή ενός πεταχταριού είναι η πετονιά μας, η οποία θα τυλιχθεί και θα δεθεί στο καρούλι μας.
Αν θέλετε, αντί για πετονιά μπορείτε να βάλετε νήμα, που σίγουρα όμως ανεβάζει και το κόστος. Η πετονιά θα πρέπει να έχει διάμετρο 40 χιλ., διάφανη. Στο εμπόριο θα βρείτε φθηνές πετονιές γι’ αυτή τη δουλειά. Μπορούμε να πάρουμε π.χ. 200 μ. πετονιά παραγαδίσια, 35-40 χιλιοστών, και να την κόψουμε στα 4, δηλαδή 50 μ., ώστε αμέσως έχουμε 4 καρούλια έτοιμα.
Τα στριφτάρια είναι το άλλο εργαλείο που θα χρειαστούμε και, τέλος, η αρματωσιά μας, που θα είναι φυσικά λίγο εξειδικευμένη. Για την κατασκευή της θα χρειαστούμε πετονιά 22-25 χιλιοστών, ανάλογα με το ψάρεμα που θα κάνουμε, και φυσικά να είναι πολύ καλής ποιότητας, άορατη (fluorocarbon).
Ίδιας ποιότητας θα πρέπει να είναι και τα παράμαλλα, τα οποία θα πρέπει να είναι δύο, αν πρόκειται για το κλασικό πεταχτάρι. Η διάμετρός τους επίσης λεπτή μεταξύ 20-22 χιλιοστά, ενώ τα αγκίστρια Νο. 5-6, ίσια ή παπαγαλέ, ανάλογα με τις προτιμήσεις του εκάστοτε ψαρά. Τέλος, το βαρίδι να είναι όσο το δυνατό ελαφρύ, βέβαια αυτό εξαρτάται πάντοτε από τις εκάστοτε συνθήκες της θάλασσας. Επειδή όμως με το πεταχτάρι ψαρεύουμε σε σχετικά μικρά βάθη, το μεγάλο βάρος θεωρείται υπερβολή. Για το κλασσικό πεταχτάρι 10 με 15 γρ. είναι αρκετά. Όπως θα δούμε πιο κάτω, στο ψάρεμα του λαυρακιού με το πεταχτάρι δεν χρησιμοποιούμε βαρίδι.
Η τεχνική είναι απλή. Εάν ο ψαράς είναι λίγο άπειρος, καλό θα είναι να ξετυλίξει λίγα μέτρα πετονιάς από το καρούλι και να τα απλώσει στην παραλία σε μεγάλους κύκλους, ώστε να μην μπλέξει. Ακολούθως εξφενδονίζει το βάρος στη θάλασσα. Μόλις το βαρίδι πιάσει βυθό, μαζεύουμε τα μπόσικα της πετονιάς, ώστε να έχουμε άμεση επαφή με το τσίμπημα του ψαριού. Βέβαια, αυτή είναι η πρώτη θεωρία, γιατί σε πιο καχύποπτα ψάρια, όπως η τσιπούρα, χρειάζεται να αφήνουμε λάσκα την πετονιά μέχρι αυτή να το καταπιεί. Και μιας και μιλάμε για την τσιπούρα, αυτή δεν ρουφάει το δόλωμα όταν βρει αντίσταση.
Δολώματα. Πολλά είναι τα δολώματα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για το κλασσικό πεταχτάρι. Αυτά μπορεί να είναι σκουλήκια, γαρίδες, σκαρτσίνια, σωλήνα, καραβιδάκι, κα ενώ για παραλλαγές μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ψαροδόλια (σαρδέλα, γαύρο, αθερίνα, μαρίδα), ψίχα ψωμιού, ζυμάρι. Όλα αυτά τα χρησιμοποιούμε ανάλογα με τις ορέξεις των ψαριών και το είδος των ψαριών που υπάρχουν στην περιοχή. Επίσης ένα καλό δόλωμα είναι η ζαργάνα ή το καβούρι.
Κατηγορίες τσιμπήματος: η πρώτη κατηγορία είναι αυτή που γνωρίζουμε, δηλαδή το ψάρι έχει όρεξη, το ρουφάει, και με ένα απλό τίναγμα της πετονιάς το ψάρι μπαίνει στο καλάθι. Η δεύτερη κατηγορία είναι αυτή που το ψάρι είναι λίγο πονηρό και θέλει κάπως να περιεργαστεί το δόλωμά μας. Το πιπιλάει χωρίς να κάνει κίνηση προς τα πίσω. Εκεί θέλει λίγη μαστοριά ώστε να καταλάβουμε το τσίμπημα και να το αγκιστρώσουμε χωρίς αυτό να είναι σίγουρο ότι θα το πιάσουμε. Η τρίτη κατηγορία είναι όταν το ψάρι δεν έχει καθόλου όρεξη να φάει, αλλά απλά θέλει να παίξει. Τσιμπολογάει γύρω-γύρω από το δόλωμα και δεν το πιάνει στο στόμα. Εδώ χρειάζεται να έχουμε πολύ λεπτά εργαλεία, λίγο ή καθόλου βαρίδι και μικρά αγκίστρια για να κάνουμε δουλειά. Η κατηγορία αυτή είναι λίγο στενάχωρη, αλλά υπάρχει. Υπομονή χρειάζεται.
Παραλλαγές στο πεταχτάρι. Όταν ψαρεύουμε με το πεταχτάρι μας πατωτά, ειδικά τους φθινοπωρινούς μήνες, και ούτε τσιμπιά, τι κάνουμε; Μένουμε αψάρευτοι; Όχι βέβαια, απλά αλλάζουμε παράμαλλα και πάμε για ζαργάνες. Το παράμαλλο θα είναι μονάγκιστρο, μικρό αγκίστρι χωρίς βαρίδι, και ένα buldo, και έτσι έχουμε ένα πεταχτάρι του αφρού.
Άλλος τρόπος είναι πολυάγκιστρο για το ψάρεμα του κέφαλου. Τέλος, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και το ψαροδόλι δολωμένο σε πολυάγκιστρο ή σε μονάγκιστρο αντίστοιχα.
Το ψάρεμα του λαυρακιού με το πεταχτάρι. Το λαυράκι θεωρείται πολύ δυνατό ψάρι και δύσκολα θα το κουράσουμε, ειδικά όταν είναι μεγάλο. Δυστυχώς, όμως, επειδή είναι καχύποπτο, δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε χοντρά εργαλεία, αλλά ρισκάρουμε με λεπτά. Το λαυράκι θα το ψαρέψουμε συνήθως φθινόπωρο, τις πρώτες πρωινές ώρες ή αργά το απόγευμα. Αν προηγούμενα έχει βρέξει και κρατάει θολούρα, ακόμη καλύτερα. Για το ψάρεμα του λαυρακιού δεν χρησιμοποιούμε βάρος αν ψαρεύουμε μικρά και σε σχετικά κοντινές αποστάσεις και στον αφρό. Το μονάγκιστρο με μικρό αγκίστρι είναι η καλύτερη περίπτωση. Αυτό βυθίζεται σιγά-σιγά και έτσι το λαυράκι το αρπάζει (βλέπε σχήμα). Το δόλωμα μπορεί να είναι μικρή γαρίδα, καραβιδάκι, καλαμάρι.
Εάν πρόκειται να ψαρέψουμε πατωτά και σε πιο μακρινές αποστάσεις με ψαροδόλι, τότε το βάρος πρέπει να είναι περαστό.
Τα ψάρια που συνήθως ψαρεύουμε με το πεταχτάρι είναι του αφρού, όπως λαυράκια, κέφαλοι, ζαργάνες, ενώ πατωτά μπορούμε να πιάσουμε τσιπούρες, μουρμούρες, λαυράκια, γοφάρια (εξειδικευμένη περίπτωση), σαργούς κ.ά.
Σήμερα στο εμπόριο θα βρείτε έτοιμα πεταχτάρια που σίγουρα δεν κοστίζουν πολύ. Βέβαια, καλό θα είναι τα εργαλεία μας να τα φτιάχνουμε οι ίδιοι, για να ξέρουμε και πού πάμε.
Κώστας Ανδρέου