Το ραντάρ έχει γίνει πλέον αναπόσπαστο κομμάτι, ακόμη και των μικρών σκαφών, για την εύκολη και ασφαλή πλοήγηση το βράδυ ή όταν ο καιρός είναι ομιχλώδης.Μέχρι πρότινος, οι κάτοχοι μικρών σκαφών δίσταζαν να χρησιμοποιήσουν ραντάρ, λόγω της ακτινοβολίας που εξέπεμπε. Η τεχνολογία όμως έχει προχωρήσει και οι νέες συσκευές έχουν πολύ χαμηλή ακτινοβολία, οπότε η χρήση τους καθίσταται εντελώς ακίνδυνη.
Τι είναι το ραντάρ
Η λέξη προέρχεται από τη σύντμηση των αγγλικών λέξεων «Radio Detection And Ranging». Η μετάφραση των λέξεων υποδηλώνει και την χρησιμότητα του, ότι δηλαδή είναι ένα σύστημα εντοπισμού και παρακολούθησης. Συγκεκριμένα είναι ένα ηλεκτρονικό σύστημα ηλεκτρομαγνητικού εντοπισμού κινητών και ακίνητων αντικειμένων, σε αποστάσεις, αλλά και συνθήκες που δεν εντοπίζονται από το ανθρώπινο μάτι.
Το ραντάρ αποτελείται από έναν πομπό, την κεραία, τον δέκτη, τον ενδείκτη, την συσκευή συγχρονισμού και τις πηγές τροφοδοσίας με ρεύμα. Οι πομποί είναι συνήθως τριοδικές και μαγνητρονικές γεννήτριες, με ηλεκτρονικά ή άλλα όργανα για την παλμική διαμόρφωση.
Πως λειτουργεί
Το ραντάρ έχει μια λυχνία magnetron, που παράγει ηλεκτρομαγνητικό κύμα, μήκους κύματος από ένα έως δέκα cm, ισχυρής έντασης. Το κύμα αυτό (παλμός) ενισχύεται και εκπέμπεται από κεραία. Όταν συναντήσει κάποιο στόχο-αντικείμενο, το κύμα ανακλάται και επιστρέφει στη συσκευή, που αναλύει το σήμα επιστροφής και υπολογίζει την απόσταση, το σχήμα και την διόπτευση του στόχου.
Να σημειώσουμε, ότι στα ραντάρ ναυτιλίας, που λειτουργούν στα υποβραχέα κύματα μήκους, αυξάνεται η ακρίβεια προσδιορισμού των συντεταγμένων και η διακριτική ικανότητα, όταν μειώνεται το μήκος του κύματος. Κοινώς, όσο πλησιάζουμε τον στόχο.
Ιστορία
Μπορεί οι αρχές λειτουργίας του ραντάρ να ανακαλύφθηκαν από Αμερικανούς επιστήμονες, όμως το πρώτο ραντάρ που τέθηκε σε λειτουργία ήταν στην Αγγλία. Κατασκευάστηκε από το Εθνικό Εργαστήριο Φυσικής της Μεγάλης Βρετανίας και ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για την επιτυχή έκβαση της μάχης μεταξύ Άγγλων και Γερμανών στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Φυσικά, από τότε υπήρξαν πολλές βελτιώσεις της συσκευής, που κατασκευάζεται πλέον από πολλές χώρες. Ωστόσο, τον ηγετικό ρόλο στην κατασκευή των ραντάρ πλέον έχουν οι ΗΠΑ.
Συστήματα Ραντάρ
Υπάρχουν τρία βασικά συστήματα ραντάρ και διακρίνονται ανάλογα με τον επιθυμητό χώρο εντοπισμού. Αναλυτικά:
– Ραντάρ επιφάνειας / επιφάνειας (χρησιμοποιείται στην ναυτιλία)
– Ραντάρ επιφάνειας / αέρος
– Ραντάρ αέρος / αέρος
Υπάρχουν και πιο αναλυτικά συστήματα, που αφορούν σε πιο εξειδικευμένες χρήσεις, όπως είναι για παράδειγμα τα ραντάρ κατεύθυνσης βλημάτων, διαστημικών εφαρμογών, ακόμη και αυτά που χρησιμοποιεί η τροχαία για τον έλεγχο της ταχύτητας!
Χρήσιμες Συμβουλές
Εφόσον έχετε αποφασίσει να προβείτε στην αγορά ενός ραντάρ, καλό είναι να προσέξετε το θέμα της τοποθέτησης του, ώστε να είναι απόλυτα χρηστική η λειτουργία του.
Για παράδειγμα να φροντίσετε να εγκαταστήσετε την μονάδα ανάγνωσης στο πιλοτήριο, για να έχετε άμεση πρόσβαση σε αυτήν την ώρα που πλοηγείτε. Προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε το ραντάρ και κατά την διάρκεια της ημέρας, προκειμένου να το συνηθίσετε. Μία καλή πρακτική είναι να συγκρίνετε όσα βλέπετε με τα μάτια σας, με αυτά που δείχνει το ραντάρ, έτσι πολύ γρήγορα θα αρχίσετε να καταλαβαίνετε τι απεικονίζει κάθε φορά η οθόνη. Επανάληψη μήτηρ μαθήσεως, που έλεγαν και οι πρόγονοι μας!
Επιπλέον, προσέξτε η μονάδα να μην είναι κοντά στην πυξίδα, γιατί το σήμα που παράγει δημιουργεί δυνατό ηλεκτρομαγνητικό πεδίο, που μπορεί να την επηρεάσει. Στις οδηγίες χρήσεις, τα περισσότερα ραντάρ αναγράφουν πόσο κοντά στα όργανα του σκάφους μπορεί να τοποθετηθεί η μονάδα ανάγνωσης. Οπότε για να μην έχετε ανεπιθύμητες εκπλήξεις, δώστε προσοχή σε αυτό το 
σημείο.Επίσης, πριν την αγορά, να έχετε προνοήσει η εμβέλεια του ραντάρ να αναλογεί στο μήκος του σκάφους σας.
Όσον αφορά στην κεραία, φροντίστε να είναι σε υψηλό σημείο, όπου δεν θα έχει εμπόδια και δεν θα επηρεάζει τις άλλες κεραίες (GPS, VHF).
Μην ξεχνάτε ότι το ραντάρ δεν αντικαθιστά τους άλλους τρόπους προσδιορισμού της θέσης σας. Σε περίπτωση βλάβης του, πρέπει να μπορείτε να δώσετε το στίγμα σας, χωρίς να σας πιάσει πανικός, με τον παραδοσιακό τρόπο της πυξίδας και του χάρτη.
Τα φίλτρα του ραντάρ και οι σωστές ρυθμίσεις
Το αγοράσατε, το εγκαταστήσατε και είστε έτοιμοι για την εφαρμογή του… Ας δούμε όμως κάποιες χρήσιμες ρυθμίσεις που πρέπει να κάνετε, για να έχει την καλύτερη και σωστότερη λειτουργία το ραντάρ σας.
– Το Gain, είναι το φίλτρο που ρυθμίζει την ευαισθησία του ραντάρ. Όσο πιο υψηλά είναι το Gain, τόσο περισσότερο εφικτή θα είναι η ανίχνευση αδύνατων σημάτων, που σε άλλη περίπτωση δεν θα εντοπίζατε. Βέβαια, παν μέτρον άριστον, και το μέτρο εδώ έγκειται στο ότι δεν πρέπει να το παρακάνετε, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος με το πολύ Gain, να μετατραπεί η οθόνη, σε μια εικόνα γεμάτη από στίγματα.
– Το φίλτρο θαλάσσης, αφορά στην παραμόρφωση που μπορεί να έχει η οθόνη, στο σημείο που θα απεικονιζόταν το σκάφος. Αυτό συνήθως προκαλείται από τα κύματα και για να το διορθώσετε, απλά ρυθμίστε το ραντάρ, μέχρι να καθαρίσει η οθόνη. Μην χαμηλώσετε όμως πολύ το φίλτρο, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος μετά να χάσετε όλες τις κοντινές επαφές, όπως είναι οι σημαντήρες ή ακόμα και κοντινά σκάφη.
– Το φίλτρο βροχής και χιονιού αφορά στα δύο αυτά φαινόμενα, που απεικονίζονται στην οθόνη, σαν θολά σύννεφα. Συνήθως βέβαια, αυτή η ρύθμιση είναι αυτόματη, αλλά καλό είναι να το εξακριβώσετε.
– Το φίλτρο παρεμβολών, που είναι στις περισσότερες περιπτώσεις αυτόματο, λαμβάνει τα σήματα από άλλα ραντάρ στην περιοχή που βρίσκεστε. Αυτά τα σήματα μπορεί να παρουσιαστούν στην οθόνη σας, ως διακεκομμένες γραμμές. Με αυτό τον τρόπο, μπορείτε να καταλάβετε ότι υπάρχει επερχόμενο σκάφος που χρησιμοποιεί ραντάρ, πριν ακόμα ανιχνευτεί ως σκάφος, από το δικό σας ραντάρ.
– Το φίλτρο για την ηχώ, υπάρχει για να ενισχύει τις πολύ ασθενείς επιστροφές σήματος. Δεν χρειάζεται ρύθμιση, επιλέγετε, είτε να είναι ενεργό, είτε κλειστό.
