24 Ιουνίου 2011
Θύμα του πρόσφατου ανασχηματισμού της κυβέρνησης έπεσε το «ταλαιπωρημένο» υπουργείο Ναυτιλίας (ΥΘΑΝΑΛ). Από εδώ και πέρα οι αρμοδιότητες του θα υπάγονται στο νεοσύστατο υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας με επικεφαλής
τον αναπληρωτή υπουργό, Χάρης Παμπούκη.
Η εξέλιξη αυτή ξεσήκωσε τις αντιδράσεις όλων των εμπλεκομένων φορέων, οι οποίοι βλέπουν το χώρο της ναυτιλίας να υποβαθμίζεται στον βωμό μιας σειράς «ανανεωτικών αλλαγών». Προκάλεσε επίσης και μια έντονη αίσθηση ότι ο κλάδος που μέσα σε συνθήκες ύφεσης συνεχίζει να ευημερεί και να στηρίζει την εθνική οικονομία, αντιμετωπίζεται απαξιωτικά.
Σε μια περίοδο κρίσης, ο χώρος της ναυτιλίας και ότι συνεπάγεται με αυτόν (εμπόριο, τουρισμός κτλ) αποτελεί ένας σημαντικός σύμμαχος της Ελλάδας, μιας και στην ουσία αποτελεί την λεγόμενη «βαριά βιομηχανία» της χώρας.
Αρμοδιότητες
Οι κατεξοχήν αρμοδιότητες του υπουργείου Ναυτιλίας (μέχρι σήμερα τουλάχιστον) αφορούσαν το τρίπτυχο κράτος – πλοίο – ναυτικός. Στην έννοια του κράτους περιλαμβάνονται η ναυτιλιακή πολιτική, η ναυτιλιακή υποδομή, λιμένες – επικοινωνίες – ναυπηγεία κ.λπ., στην έννοια του πλοίου υπάγονται οι πλοιοκτήτες – εφοπλιστές και αυτά καθ΄ αυτά τα πλοία ως οικονομικές μονάδες (και για τις τρεις επιμέρους έννοιες), ενώ στην έννοια του ναυτικού υπάγονται η ναυτική εκπαίδευση, η ναυτολόγηση, (η επάνδρωση των πλοίων), η εξέλιξη και η ασφάλιση των ναυτικών. Είναι καταφανές ότι πρόκειται για ένα επαγγελματικό χώρο με τεράστια συμφέροντα που τις περισσότερες φορές αλληλοσυγκρούονται και που καλείται αυτό το Υπουργείο να διατηρεί συνεχώς την μέγιστη δυνατή ισορροπία επ΄ ωφελεία όλων των εμπλεκομένων.
Τέλος το υπουργείο ναυτιλίας ήταν υπεύθυνο και για τη διαχείριση του λιμενικού σώματος. Από το 2010 όμως, το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή, με τις κεντρικές και περιφερειακές υπηρεσίες του, υπήχθη στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.
Δεν είναι η πρώτη φορά που το εν λόγω υπουργείο αντιμετωπίζει καταστάσεις σαν και αυτές. Γενικά, καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του έχει υποστεί αρκετές μεταβολές, συγχωνεύσεις κτλ. Ας τα δούμε αναλυτικότερα.
Ιστορικό
Ιδρύθηκε αρχικά ως Υφυπουργείο το 1936, μετά τον αποχωρισμό από το μέχρι τότε υφιστάμενο Υπουργείο Ναυτικών, και ονομάσθηκε Υπουργείο με τον Α.Ν. 3268/44 το 1944. Με το όνομα «Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας» παρέμεινε μέχρι το 1971 οπότε και συγχωνεύτηκε με το Υπουργείο Συγκοινωνιών και ονομάσθηκε «Υπουργείο Ναυτιλίας – Μεταφορών και Επικοινωνιών» για να επανέλθει ξανά το 1973 στην αυτοτέλειά του ως Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας. Το Σεπτέμβριο του 2007 συγχωνεύτηκε με το Υπουργείο Αιγαίου σε νέο φορέα με το όνομα Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.
Τον Οκτώβριο του 2009 το υπουργείο συγχωνεύθηκε με τα υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης στο νέο υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, ενώ στο επίσης νέο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη εντάχθηκε, μεταξύ των άλλων, το Λιμενικό Σώμα και δημιουργήθηκε η νέα Γενική Γραμματεία Ασφάλειας-Ναυσιπλοΐας.
Το 2010 δημιουργήθηκε το Υπουργείο Θαλασσίων Υποθέσεων και Ναυτιλίας, στο οποίο τελικά ανατέθηκαν οι τομείς της ευρύτερης ναυτιλιακής πολιτικής και επιθεώρησης πλοίων.
Αρκετά γνωστά πρόσωπα της πολιτικής ανέλαβαν κατά καιρούς του υπουργείο Ναυτιλίας. Ανάμεσα τους ο Γεράσιμος Αρσένης, ο Χρήστος Παπουτσής, ο Αναστάσιος Παπαληγούρας, ο Ευάγγελος Γιανόπουλος, Ο Γιώργος Βουλγαράκης κ.α.
Η ελληνική ναυτιλία σήμερα
Για να κατανοήσουμε την αναγκαιότητα ύπαρξης ενός κεντρικού υπουργείου με αποκλειστικό θεματοφυλάκιο τον χώρο της Ναυτιλίας, παραθέτουμε κάποια οικονομικά μεγέθη της ελληνικής ναυτιλιακής δραστηριότητας.
- •Περίπου 3.000 πλοία ελληνικής ιδιοκτησίας, χωρητικότητας 180.000.000 dwt προσφέρουν αξιόπιστες μεταφορικές υπηρεσίες σε όλους τους τομείς του θαλάσσιου εμπορίου.
- •Η ελληνόκτητη ναυτιλία αντιπροσωπεύει σήμερα σε χωρητικότητα το 40% της Κοινοτικής και το 15 % της Παγκόσμιας.
- •Οι εισπράξεις από την ελληνική ναυτιλία ανέρχονται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα σε σύγκριση με αυτές των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Καλύπτουν το 6% του ΑΕΠ, ενώ στους 27 εταίρους μας δεν υπερβαίνουν το 1%.
- •Η συναλλαγματική πρόσοδος από τη δραστηριότητα της ναυτιλίας τον Νοέμβριο του 2010 ανήλθε σε 14,2 δισ. ευρώ, έναντι 12,3 δισ. ευρώ το 11μηνο του αμέσως προηγούμενου έτους, σημειώνοντας αύξηση 15,37 %.
Μετά και από τα παραπάνω διαπιστώνουμε ότι η κατάργηση του συγκεκριμένου υπουργείου αποτελεί πισωγύρισμα σε μια κρίσιμη περίοδο και ότι για μια ακόμη φορά θα χαθεί πολύτιμος χρόνος έως ότου λειτουργήσει και πάλι το νέο σχήμα διοίκησης για τη ναυτιλία.
Η ελληνική ναυτιλιακή βιομηχανία έχει επανειλημμένα ξεκαθαρίσει ότι χρειάζεται ένα δικό της υπουργείο, όπως επί δεκαετίες είχε, ώστε να μπορεί να λειτουργεί απρόσκοπτα. Υπενθυμίζεται πως με την σημερινή εξέλιξη επανέρχεται το ζήτημα στο σημείο το οποίο βρισκόταν πριν το πρώτο ανασχηματισμό.
Το νέο υπουργικό σχήμα
- Υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας: Μιχάλης Χρυσοχοΐδης
- Αναπληρωτής Υπουργός: Χάρης Παμπούκης
- Αναπληρωτής Υπουργός: Σωκράτης Ξυνίδης
- Υφυπουργός: Θάνος Μωραΐτης
Έως ότου συνταχθεί το νέο προεδρικό διάταγμα που θα ορίζει τις αρμοδιότητες του νέου υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, ο υπουργός Γιάννης Διαμαντίδης θα χειρίζεται τα θέματα ναυτιλίας στο υπουργείο Θαλασσίων Υποθέσεων Νήσων και Αλιείας στην Ακτή Βασιλειάδη.