Απόδοση ευθυνών για τη δυσβάσταχτη κληρονομιά που αφήνει η Ελλάδα στη νέα γενιά της
Οι εκδοχές που επικρατούν για τα αίτια της κρίσης και της σύγχρονης νεοελληνικής παρακμής πολλές και ποικίλες. Οι κακές νοοτροπίες της μεταπολίτευσης, το «προπατορικό αμάρτημα» της ανάπτυξης του ελληνικού έθνους – κράτους σε οθωμανικά πρότυπα, η αγάπη στον ατομικισμό και η για διάφορους λόγους διαχρονική ροπή στη διαφθορά του νεοέλληνα, κι η λαιμαργία των εγχώριων και διεθνών κεφαλαιοκρατών, αποτελούν μαζί με αρκετές άλλες σημαντικές αιτίες, συνιστώσες του σημερινού ελληνικού δυσεπίλυτου προβλήματος.
Τι είναι, όμως, εκείνο που πειστικότερα από όλα τα απαντά το «τρικουπικό» σύγχρονο «Τις ταίει» για την κατάντια των ημερών μας και τη δυσβάσταχτη κληρονομιά που παραλαμβάνει η νέα γενιά του τόπου. Ειδικοί αναλυτές και επιστήμονες τοποθετούνται:
Θόδωρος Τσίκας, Πολιτικός Επιστήμονας – Διεθνολόγος, Στέλεχος του ΠΑΣΟΚ
Ατομισμός και συντεχνιασμός δεν επέτρεψαν συλλογική προσπάθεια αντιστροφής
Οι αιτίες της σημερινής κατάστασης είναι πολλές. «Εύκολες» απαντήσεις, ισοπεδωτικοί χαρακτηρισμοί, αφοριστικές εξηγήσεις, όχι μόνο δεν εξηγούν το πρόβλημα, αλλά ταιριάζουν στη νοοτροπία που μας οδήγησε εδώ.
Από τη μεταπολίτευση του 1974 πορευτήκαμε χωρίς σαφές και μακροπρόθεσμο σχέδιο με συμμετοχή της κοινωνίας και τακτικό, θεσμικό έλεγχο ως προς την εφαρμογή του. Όποτε, κατά περιόδους, υπήρξαν προσπάθειες με οργάνωση και αποτελέσματα, έγιναν «από τα πάνω»,αποκλειστικά. Η κύρια πρακτική ήταν οι πελατειακές εξυπηρετήσεις. Οι πολιτικές ηγεσίες «εξαγόραζαν» την παραμονή στην εξουσία και οι πολίτες έδιναν, ως αντάλλαγμα, στήριξη ή ανοχή. Αυτό το πλέγμα συναλλαγής οδήγησε σε ιδιότυπη συναίνεση στις ακολουθούμενες πρακτικές, όσο ήταν αμοιβαία επωφελείς. Όταν ακρίβυνε ο δανεισμός του αναγκαίου χρήματος, ο ατομισμός και ο συντεχνιασμός δεν επέτρεψαν συλλογική προσπάθεια αντιστροφής.
Όσοι ωφελήθηκαν από τη «μοιρασιά», άρχισαν να αντιδρούν στις αναγκαίες αλλαγές. Αλλά μόνο η απαλλαγή από αναχρονιστικές δομές και παρωχημένες νοοτροπίες, και όχι φυσικά η διατήρηση τους, μπορεί να δώσει διέξοδο.
Σταύρος Μαυρογένης, Διεθνολόγος
Η απουσία παραγωγικής και ευσυνείδητης αστικής τάξης…
Σχεδόν 140 χρόνια έχουν περάσει από τα «Λαυριακά», το πρώτο μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο που συγκλόνισε την Ελλάδα και αποτέλεσε υπόδειγμα διαπλοκής της οικονομικής και πολιτικής ελίτ, με μεγάλο κερδισμένο τον μετέπειτα εθνικό ευεργέτη Ανδρέα Συγγρό. Πολλοί σήμερα κατηγορούν το πνεύμα της μεταπολίτευσης για τη δραματική κατάσταση της χώρας και τη ναρκοθέτηση των φιλοδοξιών της νέας γενιάς. Είναι
ακριβώς οι ίδιοι οι οποίοι την περίοδο πριν την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων μιλούσαν για το καλύτερο επίπεδο δημοκρατικών λειτουργιών που είχε ποτέ διασφαλίσει ο τόπος.
Μέσα σε λίγα χρόνια όμως τα επικοινωνιακά τεχνάσματα απέτυχαν, η διεθνής οικονομική κρίση επέδρασε καταλυτικά και οι αδυναμίες του πολιτικοοικονομικού συστήματος βγήκαν στην επιφάνεια. Αδυναμίες για τις οποίες δεν ευθύνεται η προηγούμενη γενιά όπως υποστηρίζουν οι θιασώτες του κοινωνικού αυτοματισμού αλλά η απουσία αστικής τάξης, παραγωγικής και εθνικά ευσυνείδητης. Χώρα με προβλήματα δομικά, φεουδαρχική κοινωνική σύνθεση δημόσια διοίκηση μετα-οθωμανική.
Η νέα γενιά καλείται, πλέον, να αντιμετωπίσει τα κακώς κείμενα του παρελθόντος.
Γιώργος Οικονόμου, Οικονομολόγος
Αν αλλάξουν οι πολλοί, θα αλλάξουν και οι βαθιά διεφθαρμένοι.
Καθημερινά η κοινωνία «ανακαλύπτει» τη σαθρή και δύσοσμη πραγματικότητα. Ρεμούλες πολιτικών, τακτοποίηση ημετέρων, κάλυψη κι απαλλαγή από ποινές δήθεν μεγαλόσχημων κι ολική ανυπαρξία κράτους, είτε στην τιμωρία είτε στην επιβράβευση. Μας έχει αηδιάσει η οικογενειοκρατία, η δημοσίευση λιστών φοροφυγάδων, οι απατεώνες και τυχοδιώκτες που ποτέ δεν διώκονται.
Ένα εκρηκτικό σκηνικό το οποίο είναι θέμα χρόνου να σκάσει. Για όλα αυτά καταγγέλλουμε όλους τους υπόλοιπους που «διαπλέκονται» και κατά ένα περίεργο λόγο ποτέ δεν κρίνουμε τις πράξεις και τη συμπεριφορά μας. Είναι επιβεβλημένη η αλλαγή της στάσης μας. Ποτέ δεν καταγγείλαμε την φοροκλοπή και φοροδιαφυγή, ούτε ασχοληθήκαμε με την προστασία της φύσης, για να μην πούμε ότι έχουμε ενεργή συμμετοχή στο βιασμό της, όμως φωνάζουμε για την ανυπαρξία του κράτους.
Αν δεν παραδεχτούμε τη λάθος νοοτροπία και συμπεριφορά μας και δεν αλλάξουμε, δυστυχώς θα βουλιάξουμε. Κι αν αλλάξουν οι πολλοί, θα αναγκάσουν σε αλλαγή και τους «λίγους», τους βαθιά διαβρωμένους και διεφθαρμένους!
Μαριλένα Φλέσσα, Διεθνολόγος – Νομικός Περιβάλλοντος
Η επίσημη είσοδος στην ελληνική πραγματικότητα
Δεν πιστεύω στην εγγενή φαυλότητα του έλληνα πολίτη, αρκεί να εξερευνήσει κανείς λίγο προσεκτικά τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το κράτος και οι θεσμοί του. Ενταχθήκαμε, μεταπολιτευτικά, στο καθεστώς της Δύσης με «συνοπτικές διαδικασίες», δημιουργήσαμε ένα «δυτικότροπο» κράτος σχεδόν εν μία νυκτί, χωρίς πρώτα η δημοκρατία να έχει ωριμάσει ως έννοια και διαδικασία στην ελληνική συνείδηση.
Ως αποτέλεσμα, δημιουργήθηκε ένα κράτος δικαίου υβριδικής μορφής, με κουτσουρεμένους δημοκρατικούς θεσμούς, ώστε να ανταποκρίνονται στο πελατειακό σύστημα που εκτράφηκε και γιγαντώθηκε με τον δικομματισμό, με μια καφκικού τύπου δημόσια διοίκηση που συνθλίβει κυριολεκτικά τον συναλλασσόμενο και με μία ανοχή στην αυθαιρεσία εκ μέρους των πολιτών, η οποία συντηρούταν στο βαθμό που ικανοποιούνταν οι βασικές βιοτικές ανάγκες. Τώρα που η πίτα συρρικνώθηκε, οι παθογένειες αυτού του μοντέλου βγήκαν στην επιφάνεια. Ωστόσο, η διάγνωση έχει από καιρό πραγματοποιηθεί. Στην θεραπεία χωλαίνουμε.