Η τομή του αντίστοιχου παράλληλου πλάτους (φ) και του μεσημβρινού (λ) αυτού του σημείου είναι το γεωγραφικό στίγμα, που βρίσκεται ένα σκάφος. Ουσιαστικά δηλαδή, οι γεωγραφικές συντεταγμένες του σημείου αυτού.Παγκοσμίως, όταν κάποιος αναφέρει το γεωγραφικό στίγμα, πρώτα δίνει το γεωγραφικό πλάτος (φ) και
μετά το γεωγραφικό μήκος (λ). Για να μην γίνονται σφάλματα, κατά την μετάδοση με ηλεκτρονικά ή άλλα μέσα τηλεπικοινωνιών, το γεωγραφικό μήκος δίνεται με τριψήφιο αριθμό μοιρών, σε αντίθεση με το πλάτος που δίνεται με διψήφιο αριθμό μοιρών.
Στην κλασσική παράσταση οι μοίρες ακολουθούνται από διψήφιο πρώτων και διψήφιο δεύτερων της μοίρας και του χαρακτηριστικού γράμματος: ανατολικού ή δυτικού (Α/Δ ) ή (E/W), για το μήκος, και βορείου ή νοτίου (Β/Ν) ή (N/S) για το πλάτος. Εναλλακτικά δίνονται τα πρώτα λεπτά σε δεκαδικό αριθμό με δυο ακέραια και δυο δεκαδικά ψηφία. Για παράδειγμα: 37° 18′ 30″ N, 023° 44′ 06″ E.
Σημειωτέον, ότι τα γεωγραφικά στίγματα λιμένων, διαύλων, φάρων κλπ, που ενδιαφέρουν τους ναυτιλλόμενους, παρέχονται σε ειδικά βιβλία –βοηθήματα, όπως τους Φαροδείκτες, βιβλία «πλοηγούς», καθώς και στους Norie’s Nautical Tables, στις τελευταίες σελίδες τους, με τον τίτλο: “Latitudes and Longitudes”.
Ορισμοί- Ονομασίες
Γενικότερα, το γεωγραφικό στίγμα βρίσκεται, είτε με αναμέτρηση από προηγούμενο στίγμα, οπότε και ονομάζεται στίγμα εξ αναμετρήσεως, είτε από σύγχρονη παρατήρηση. Στην περίπτωση όμως που γίνεται χρήση ηλεκτρονικών οργάνων, τότε παίρνει την ονομασία τους. Για παράδειγμα: στίγμα ραντάρ, ραδιογωνιομετρικό, στίγμα GPS, ή στίγμα υπερβολικής ναυτιλίας (π.χ. στίγμα Λοράν, Ντέκα, Ομέγα κ.λπ.). Επιπλέον, αν το στίγμα λαμβάνεται με αστρονομικές παρατηρήσεις, τότε χαρακτηρίζεται αστρονομικό. Τέλος, σύνθετο ονομάζεται το στίγμα που λαμβάνεται από παρατήρηση και χρήση συσκευής ραντάρ, που συνήθως παρατηρείται στην ακτοπλοΐα.
Στίγμα Ακριβείας (Fix)
Ονομάζεται το στίγμα που προσδιορίζεται με ακριβείς μεθόδους ναυτιλίας (π.χ ακτοπλοΐα). Συμβολίζεται και υποτυπώνεται στον χάρτη με μικρό κύκλο, ο οποίος έχει μία τελεία στο κέντρο του. Επάνω ή δίπλα από το στίγμα ακριβείας αναφέρεται ο χρόνος, στον οποίο αντιστοιχεί το στίγμα αυτό.
Στίγμα αναμετρήσεως (DR Position)
Με την αναμέτρηση προσδιορίζεται κατά προσέγγιση το στίγμα ενός σκάφους, εφαρμόζοντας στο τελευταίο στίγμα ακριβείας το άνυσμα ή σειρά διαδοχικών ανυσμάτων, τα οποία παριστάνουν την απόσταση που έχει από τότε διανύσει το σκάφος, πάνω στην αληθή πορεία που ακολούθησε. Η απόσταση υπολογίζεται πολλαπλασιάζοντας την ταχύτητα, επί τον χρόνο του πλου. Την ταχύτητα την παίρνουμε από το δρομόμετρο του σκάφους. Αξιοσημείωτο είναι, ότι με την χάραξη ανυσμάτων της αληθούς πορείας, που πρόκειται να ακολουθήσουμε, μπορούμε να προσδιορίσουμε νωρίτερα το μελλοντικό στίγμα.
Συνεπώς, στίγμα αναμετρήσεως ονομάζουμε το στίγμα που προσδιορίζεται με την υποτύπωση ανύσματος, ή σειράς διαδοχικών ανυσμάτων, χρησιμοποιώντας μόνο την αληθή πορεία, την ταχύτητα και τον χρόνο πλου. Να θυμάστε ότι δεν λαμβάνεται υπόψη η επίδραση του ρεύματος, του ανέμου και του κυματισμού.
Συμβολίζεται και υποτυπώνεται στον χάρτη με μικρό κύκλο, χωρίς τελεία στο κέντρο. Επάνω, ή δίπλα από το στίγμα αναμετρήσεως αναγράφεται ο χρόνος, στον οποίο αντιστοιχεί του στίγμα αυτό, και μέσα σε εισαγωγικά υπάρχει η συντομογραφία DR.
Υποτύπωση στιγμάτων πάνω στο Ναυτικό Χάρτη
Υπάρχουν βασικοί κανόνες, για τον τρόπο που υποτυπώνονται τα στίγματα αναμέτρησης, καθώς και οι πορείες αναμέτρησης επάνω σε ένα Ναυτικό Χάρτη.
Πρωτίστως, το στίγμα αναμετρήσεως υποτυπώνεται κάθε ακέραιη ώρα, όπως 0900, 1000 και ούτω καθεξής. Αν το τελευταίο στίγμα ακριβείας -από το οποίο ξεκινάει η αναμέτρηση- έγινε σε ενδιάμεσο χρόνο, όπως 0815, τότε το πρώτο στίγμα αναμετρήσεως θα υποτυπωθεί στην αμέσως επόμενη ακέραιη ώρα, δηλαδή 0900.
Δεύτερον, το στίγμα αναμετρήσεως υποτυπώνεται κάθε φορά που μεταβάλλουμε πορεία, καθώς και κάθε φορά που μεταβάλλεται η ταχύτητα πλου.
Επίσης, κάθε φορά που υποτυπώνεται στίγμα ακριβείας, ξεκινάει εκ νέου η αναμέτρηση από το στίγμα. Μία σημαντική παρατήρηση είναι ότι σε περιορισμένα ύδατα, όπως είναι στενά και δίαυλοι κοντά σε ακτές, μπορεί να χρειαστεί συχνότερη υποτύπωση των στιγμάτων αναμετρήσεως.
Αρνητικές επιρροές στο στίγμα αναμέτρησης
Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την ακρίβεια του στίγματος αναμέτρησης και είναι οι εξής:
– Ο άνεμος που πνέει στην περιοχή που είμαστε.
– Τα θαλάσσια ρεύματα γενικής κυκλοφορίας, τα παλιρροιακά ρεύματα και τα ρεύματα που προκαλούνται από τον άνεμο που πνέει στην περιοχή πλου.
– Ο κυματισμός που επικρατεί τη δεδομένη στιγμή.
– Ο ανακριβής προσδιορισμός της ταχύτητας του σκάφους
– Ο κακός χειρισμός πηδαλιούχησης, καθώς και τυχόν σφάλμα πυξίδας.
Εάν λοιπόν, υπολογίσουμε το πώς επιδρούν οι παραπάνω παράγοντες και γίνει η αντίστοιχη διόρθωση του στίγματος αναμέτρησης, θα προκύψει… το στίγμα εκτιμήσεως (Estimated Position ή EP). Το στίγμα αυτό υποτυπώνεται στον χάρτη και συμβολίζεται με ένα μικρό τετράγωνο, επάνω ή δίπλα στο οποίο γράφεται ο αντίστοιχος χρόνος και η συντομογραφία EP.