Ποιος δεν θα απολάμβανε μια βραδινή βόλτα με το ιστιοπλοϊκό κάτω από το φως του φεγγαριού. Σίγουρα η νυχτερινή πλεύση έχει τη δική της ομορφιά. Παράλληλα όμως εγκυμονεί και τους δικούς της κινδύνους. Για αυτό ακριβώς υπάρχουν τα φώτα ναυσιπλοΐας.Συγκεκριμένα τα φώτα αυτά προέκυψαν από την ανάγκη έγκαιρης αναγνώρισης της θέσης και της πορείας ενός σκάφους κατά τη νύχτα όπου οι συνθήκες δεν ευνοούν και δεν διευκολύνουν την όραση.
Η ανάγκη αυτή είχε διαπιστωθεί από πολύ νωρίς στην ιστορία της ναυσιπλοΐας αλλά μόλις το 1948 έλαβε την πρώτη επίσημη μορφή με την καθιέρωση των Διεθνών Κανόνων Αποφυγής Συγκρούσεων στη θάλασσα, (στην πρώτη τους μορφή καθώς από τότε ακολούθησαν αρκετές γενικές αναθεωρήσεις με πιο πρόσφατη αυτή του 1972 και τακτές διορθώσεις – επεκτάσεις με πιο πρόσφατη αυτή του 2001), αναπόσπαστο κομμάτι των οποίων και αποτελούν τα άρθρα που ορίζουν τη μορφή, το σχήμα και το χρώμα που πρέπει να έχουν τα φώτα ναυτιλίας, αντίστοιχα με τα σχήματα που πρέπει να φέρουν κατά την διάρκεια της ημέρας τα σκάφη προκειμένου να κάνουν εύκολα αντιληπτή την κατάσταση τους.
Μαθαίνοντας τη «γλώσσα» τους, μπορούμε ανά πάσα στιγμή, ακόμα και στο πιο βαθύ σκοτάδι, να καταγράψουμε βασικά στοιχεία, που μας αφορούν όταν ταξιδεύουμε. Για παράδειγμα έχουμε τη δυνατότητα, αποκωδικοποιώντας τα φανάρια ενός σκάφους, να καταλάβουμε αν πρόκειται για ιστιοφόρο ή μηχανοκίνητο, αν είναι μεγάλο ή μικρό, αν κινείται ή είναι σταματημένο, αν ψαρεύει, ρυμουλκεί ή κάνει καταδυτικές εργασίες και, βεβαίως, ποιά πορεία ακολουθεί.
Ο βασικός κανόνας είναι απλός. Τα φώτα πρέπει να είναι αναμμένα σε κάθε σκάφος από τη δύση μέχρι και την ανατολή του ηλίου ή ακόμη και κατά τη διάρκεια της ημέρας όταν οι καιρικές συνθήκες εμποδίζουν την ορατότητα. Κάθε σκάφος φέρει στη δεξιά του πλευρά ένα φανό χρώματος πράσινου, στην αριστερή του ένα κόκκινο και στη πρύμη του ένα λευκό φανό. Σε σχέση με το διαμήκη άξονα του σκάφους, ο πράσινος και ο κόκκινος φανός καλύπτουν γωνία 112,5 μοιρών ενώ ο λευκός της πρύμης ή κορώνης (όπως έχει καθιερωθεί να λέγεται) 135 μοιρών που συνολικά καλύπτουν τις 360 μοίρες ενός κύκλου, ώστε σε κάθε στιγμή ένα σκάφος να προβάλει φανό ο οποίος θα εξυπηρετεί στην αναγνώριση του. Εάν το σκάφος είναι μηχανοκίνητο φέρει και ένα εφίστιο φανό λευκού χρώματος και ακτινοβολίας 225 μοιρών σε σχέση με το διαμήκη άξονα του σκάφους (δηλαδή από 112,5 μοίρες σε κάθε πλευρά όπως και οι πλευρικοί φανοί). Αυτός είναι ο φανός που διακρίνεται στο κέντρο του σκαριφήματος. Σε περίπτωση που το μήκος του σκάφους είναι άνω των 50 μέτρων, τότε πρέπει να φέρει και δεύτερο εφίστιο φανό στην πλώρη του, ο οποίος ονομάζεται πλωραίος εφίστιος. Αντίστοιχα με τον προηγούμενο και αυτός έχει άνοιγμα 225 μοιρών στην ακτινοβολία του.
Επίσης για να γίνει ευκολότερα αντιληπτή όλη η πλειάδα των πληροφοριών που είναι απαραίτητες για την ασφαλή ναυσιπλοΐα, καθιερώθηκαν συνδυασμοί φώτων οι οποίοι ξεκάθαρα διακρίνουν μεταξύ τους κάθε πιθανή κατάσταση που μπορεί να αντιμετωπίσουμε. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
- Φώτα πορείας
Κάθε ιστιοπλοϊκό σκάφος όταν ιστιοπλοεί, πρέπει να φέρει αναμμένα τα πλευρικά όπως και το φανό κορώνης. Όταν ένα ιστιοπλοϊκό σκάφος χρησιμοποιεί μηχανή τότε χάνει τα προνόμια προτεραιότητας ιστιοπλοΐας και αντιμετωπίζεται (και πρέπει να φέρεται) ως μηχανοκίνητο σκάφος. Σε αυτή την περίπτωση ανάβει εφίστιο λευκό φανό αντίστοιχο των μηχανοκίνητων σκαφών.
- Φώτα αγκυροβολίας
Στην περίπτωση αγκυροβολίας ένα σκάφος πρέπει να φέρει ένα εφίστιο περίβλεπτο (αντιληπτός από κάθε πλευρά) φανό. Σε περίπτωση που το μήκος του σκάφους είναι μεγαλύτερο των 50 μέτρων, τότε οφείλει να φέρει δύο περίβλεπτους φανούς (το πρυμναίο σε χαμηλότερο ύψος από τον πρώτο).
- Φώτα Ακυβερνησίας
Σε περίπτωση που ένα σκάφος λόγω μηχανικής ή άλλης βλάβης πλέει ακυβέρνητο τα πρέπει να έχει τον σβηστό τον εφίστιο λευκό φανό ενώ να έχει αναμμένους τους πλευρικούς καθώς και το φανός κορώνης μαζί με δύο περίβλεπτους κόκκινους φανούς στο κατάρτι.
Υπάρχουν επίσης συνδυασμοί που αναφέρονται σε περιπτώσεις προσάραξης, περιορισμένης ικανότητας χειρισμών, ναρκαλιείας κτλ.
Τέλος να αναφέρουμε ότι για τα μικρά σκάφη μέχρι 7 μέτρα αρκεί ένα λευκό φανάρι, ορατό καθ’ όλο τον ορίζοντα και συνιστώνται και οι πλευρικοί, χωρίς όμως να είναι υποχρεωτικοί. Οι κωπήλατες βάρκες μπορούν να έχουν μόνο ένα λευκό φακό, τον οποίο πρέπει να δείχνουν εγκαίρως όταν χρειαστεί.