Σε μια εποχή πολιτικής αστάθειας, όπως αυτή που διανύουμε, η τήρηση των συνταγματικών νόμων και κανόνων αποτελεί, μεταξύ άλλων, απαραίτητο συστατικό για τη διασφάλιση της κοινωνικής συνέχειας.
Ο εκάστοτε νόμος, βέβαια, αντιπροσωπεύει ένα σύνολο παγιωμένων συμπεριφορών, οι οποίες αναφέρονται σε ένα συγκεκριμένο χρονικό περιβάλλον. Η μεταβλητή του χρόνου είναι αυτή που επιβάλλει έναν χαρακτήρα εξέλιξης σε κάθε θεσμό, ώστε αυτός να βελτιώνεται, να διορθώνεται, να γίνεται εφάμιλλο με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα.
Σε δεύτερο επίπεδο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε νόμος αποτελεί προϊόν της ανθρώπινης σκέψης και όπως καθετί ανθρώπινο εμπεριέχει τη πιθανότητα του λάθους. Για αυτό και ο έλεγχος του αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση, ώστε ο κάθε κανόνας να ανταποκρίνεται με τον καλύτερο τρόπο στο κοινωνικό σύνολο στο οποίο αναφέρεται.
Ακολουθώντας το παραπάνω σκεπτικό, αποφασίσαμε να σας εκθέσουμε κάποια σημεία από την ισχύουσα νομοθεσία που σχετίζεται με τον θαλάσσιο τουρισμό και συγκεκριμένα με τα επαγγελματικά σκάφη αναψυχής (Νόμος 2743/1999, άρθρο 4), με στόχο να θέσουμε κάποιους προβληματισμούς μας.
Για να γίνει εφικτό αυτό σας παραθέτουμε κάποιες βασικές έννοιες, οι οποίες θα βοηθήσουν να αντιληφθούμε καλύτερα την κατάσταση.
Πλοίο αναψυχής: Κάθε σκάφος ολικού μήκους άνω των επτά (7) μέτρων, το οποίο, είτε διαθέτει είτε όχι χώρους ενδιαίτησης, έχει τη δυνατότητα, από τη γενική κατασκευή του, να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την εκτέλεση ταξιδιών αναψυχής ή και περιήγησης.
Επαγγελματικό πλοίο αναψυχής: Το πλοίο αναψυχής, που έχει μεταφορική ικανότητα μέχρι και σαράντα εννέα (49) επιβατών, το οποίο διαθέτει χώρους ενδιαίτησης, πέραν αυτών του πληρώματος, και χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την εκτέλεση ταξιδιών αναψυχής ή και περιήγησης με ολική ναύλωση.
Κυβερνήτης (για τα επαγγελματικά πλοία αναψυχής): Το πρόσωπο που προσλαμβάνεται από τον ναυλωτή ή ο επιβάτης, που διαθέτει ναυτική ικανότητα και εμπειρία και αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση επαγγελματικού πλοίου αναψυχής, το οποίο μπορεί να εκναυλώνεται χωρίς πλοίαρχο και πλήρωμα, σύμφωνα με το νόμο αυτόν)
Πλήρωμα: Το σύνολο των προσώπων που υπηρετούν με σύμβαση ναυτολόγησης σε πλοίο αναψυχής, εκτός του πλοιάρχου.
Επιβάτης: Κάθε πρόσωπο, το οποίο επιβαίνει σε πλοίο αναψυχής είτε επαγγελματικά είτε ως ιδιώτης, εκτός του πλοιάρχου και του πληρώματος ή του κυβερνήτη και των παιδιών ηλικίας κάτω του ενός έτους.
Λιμένας αφετηρίας: Ο ελληνικός λιμένας από τον οποίο αποπλέει το Επαγγελματικό πλοίο αναψυχής με τους επιβαίνοντες και πραγματοποιείται η έναρξη του ταξιδιού για αναψυχή ή και περιήγηση.
Άδεια επαγγελματικών πλοίων αναψυχής: Η άδεια για τα εν λόγω σκάφη εκδίδεται ύστερα από αίτηση που καταθέτει στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας (Υ. Ε. Ν.) ο πλοιοκτήτης ή ο εφοπλιστής ώστε να χαρακτηριστεί ένα πλοίο αναψυχής Επαγγελματικό. Η άδεια ισχύει για αόριστο χρόνο. Για τη χορήγηση της απαιτείται:
- Επικυρωμένο αντίγραφο του εγγράφου εθνικότητας του πλοίου αναψυχής. από το οποίο προκύπτει η οριστική νηολόγησή του σε ελληνικό νηολόγιο.
- Επικυρωμένο αντίγραφο πιστοποιητικού ασφαλείας, που είναι σε ισχύ και αναγνωρίζεται, σύμφωνα με την ισχύουσα ελληνική νομοθεσία, από το οποίο να προκύπτει ότι το πλοίο αναψυχής είναι κατάλληλο για να χαρακτηριστεί Επαγγελματικό κατά τις διατάξεις του νόμου αυτού.
- Θεωρημένο αντίγραφο της βεβαίωσης έναρξης εργασιών με αντικείμενο την εκμετάλλευση επαγγελματικών πλοίων αναψυχής, που εκδίδεται από την αρμόδια δημόσια οικονομική υπηρεσία (Δ.Ο.Υ.).
- Απόδειξη είσπραξης παράβολου ή έντυπο παράβολου.
- Βεβαίωση από το Ναυτικό Επιμελητήριο της Ελλάδος (Ν.Ε.Ε.) περί εγγραφής σε αυτό και μη ύπαρξης οφειλών.
Ναυλοσύμφωνο: η σύμβαση που συνάπτεται μεταξύ του ιδιοκτήτη και του ατόμου που θα χρησιμοποίησει ως μέσο αναψυχής, το εκάστοτε σκάφος. Στη σύμβαση αυτή προσδιορίζονται όλοι οι επιμέρους όροι που αφορούν τις λεπτομέρειες του ταξιδιού, την αποζημίωση, την ασφάλεια κτλ.
Η σύναψη του ναυλοσύμφωνου είναι απαραίτητη για τη διεξαγωγή ταξιδιών αναψυχής εντός της ελληνικής επικράτειας.
Τι συμβαίνει όμως για τα ταξίδια που ξεκινούν πέρα από αυτή;
Σύμφωνα με το ισχύοντα νόμο, κάθε επαγγελματικό πλοίο αναψυχής, όταν είναι ναυλωμένο, πρέπει να είναι εφοδιασμένο με αντίγραφο ναυλοσύμφωνου πριν από τον απόπλου του από το λιμένα αφετηρίας. Το αντίγραφο αυτό θεωρείται από τη λιμενική αρχή του λιμένα αφετηρίας, βρίσκεται πάντοτε στο πλοίο και επιδεικνύεται σε κάθε ζήτηση από τις αρμόδιες αρχές.
Επίσης, ως λιμένας αφετηρίας και ελέγχου της σύμβασης ολικής ναύλωσης, στις περιπτώσεις που πραγματοποιείται έναρξη του ταξιδιού στην αλλοδαπή, θεωρείται ο πρώτος ελληνικός λιμένας στον οποίο προσεγγίζει το Επαγγελματικό πλοίο αναψυχής.
Ας σταθούμε λίγο εδώ και ας προσθέσουμε στο συλλογισμό μας ότι αρκετά είναι τα ταξίδια σκαφών αναψυχής, τα οποία αν και ελληνικά ξεκινούν από λιμάνια αλλοδαπών χωρών, όπως για παράδειγμα της γειτονικής Τουρκίας. Ας σημειώσουμε επίσης, ότι για να διατηρούν τα εν λόγω επαγγελματικά σκάφη το δικαίωμα χρήσης των λιμένων αυτών, οφείλουν να συμμορφώνονται με τις ισχύουσα νομοθεσία ναυτικού δικαίου της εκάστοτε χώρας που τα φιλοξενεί.
Στο σημείο αυτό προκύπτει και ο προβληματισμός μας σχετικά με το τι είναι «πολιτικά ορθό».
Σύμφωνα με ελληνικό νόμο (όπως παρατηρήσαμε παραπάνω) όταν ένα σκάφος ξεκινά από την αλλοδαπή, λιμάνι αφετηρίας θεωρείται το πρώτο ελληνικό λιμάνι που πιάνει. Επίσης, είναι υποχρεωτικό να υπάρχει αντίγραφο του ναυλοσύμφωνου που έχει συναφθεί. Τι γίνεται όμως όταν στη χώρα από την οποία ξεκινά το εν λόγω σκάφος απαιτεί άλλη διαδικασία πιστοποίησης της ναύλωσης, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Τουρκίας;
Αυτό σημαίνει πως κάθε φορά που κάποιο ελληνικό επαγγελματικό σκάφος αναψυχής που ξεκινά από μια άλλη χώρα και του οποίου ο κυβερνήτης αποφασίσει να περάσει από κάποιο ελληνικό νησί, πρέπει να συνάπτει εκ νέου ναυλοσύμφωνο για την είσοδο του στην ελληνική επικράτεια. Να σημειώσουμε εδώ, ότι η διαδρομή ενός ταξιδιού μπορεί να μεταβληθεί χωρίς απαραίτητα την ενημέρωση του πλοιοκτήτη. Οπότε, πως είναι δυνατή η ύπαρξη του απαιτούμενου ναυλοσύμφωνου, στην περίπτωση αυτή;
Με βάση τα παραπάνω, διαπιστώνουμε μια δυσλειτουργία που προκύπτει από την εφαρμογή της συγκεκριμένης νομοθεσίας.
Κατανοώντας τη δυσχερή οικονομική περίοδο που διανύει η χώρα μας αλλά και την τεράστια προσπάθεια που καταβάλλει ως προς την εξεύρεση πόρων, τέτοιες δυσλειτουργίες πρέπει να αποσαφηνιστούν και να διορθωθούν. Με λίγα λόγια, αυτές οι γραφειοκρατικές διαδικασίες είναι δυνατό να πλήξουν τον θαλάσσιο ελληνικό τουρισμό (έναν από τους σημαντικότερους, κατά τη γνώμη μας, πλουτοπαραγωγικούς πόρους της Ελλάδας) μιας και καθιστούν δύσκολη την μεγαλύτερη εισροή τουριστών στη χώρα.
Στο πνεύμα αυτό ο Σύνδεσμος Ιδιοκτητών Τουριστικών Επαγγελματικών Σκαφών Άνευ Πληρώματος (Σ.Ι.Τ.Ε.Σ.Α.Π) απέστειλε τον περασμένο μήνα μια επιστολή στο αρμόδιο Υπουργείο, από το οποίο ζητάει να ορίσει επίσημα, ξεκάθαρη διαδικασία επισημοποίησης των ναύλων που εκτελούν σκάφη με επαγγελματική άδεια εκτός Ελλάδας και να γίνει ενημέρωση σε όλες τις Λιμενικές αρχές προκειμένου να ακολουθείται η ίδια διαδικασία από όλες τις υπηρεσίες.
